2021 yılında araştırma ve geliştirme (AR-GE) faaliyetlerine ayrılan kaynak Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içerisindeki oranı yüzde 0,28 düzeyinde kaldı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı “merkezi yönetim bütçesinden AR-GE faaliyetleri için ayrılan ödenek ve harcamalar”a ilişkin verilere göre, 2021 yılındaki toplam AR-GE harcaması 20 milyar 249 milyon TL oldu.
Bu sonuca göre merkezi yönetim bütçesinden yapılan AR-GE harcamaları, 7 trilyon 209 milyar TL olan GSYH içerisindeki oranı yüzde 0,28.
2022’de 6 milyar arttı
Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak hesaplanan tahmini sonuçlara göre 2022 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetleri için 26 milyar 307 milyon TL tahsis edildi.
Bu kapsamda, 2022 yılındaki AR-GE için ayrılan kaynak, bir önceki yıla göre 6 milyar 58 milyon TL arttı.
AR-GE faaliyetlerine yönelik vergi indirimi ve istisnalarının toplamı 2021 yılında 13 milyar 416 milyon TL oldu.
En fazla fonlama üniversitelere yapıldı
AR-GE için merkezi yönetim bütçesinden yapılan harcamalar sosyo-ekonomik hedeflere göre sınıflandırıldığında 2021 yılında en fazla AR-GE fonlaması yüzde 48,3 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere yapıldı.
Bu sosyo-ekonomik hedefi; sırasıyla yüzde 15,6 ile savunma, yüzde 10,3 ile endüstriyel üretim ve teknoloji, yüzde 10,0 ile genel bilgi gelişimi Ar-Ge (diğer kaynaklardan finanse edilen) ve yüzde 4,8 ile ulaşım, telekomünikasyon ve diğer altyapılar takip etti.
Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak yapılan hesaplamalara göre, 2022 yılında Ar-Ge için en fazla ödeneğin yüzde 38,4 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere ayrılacağı tahmin edildi. Savunma yüzde 36,4 ile sosyo-ekonomik hedefler arasında ikinci sırada yer aldı. Bu hedefleri yüzde 8,4 ile endüstriyel üretim ve teknoloji, yüzde 7,0 ile genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen) ve yüzde 3,2 ile eğitim izledi.
2008-2021 dönemindeki seyir
AR-GE’ye ayrılan kaynakların 2008-2021 yılındaki seyrine bakıldığında rakamsal olarak artış gösterdiği gözleniyor.
2008 yılında 2 milyar 670 milyon TL olan doğrudan AR-GE harcaması 2015’de 8 milyar TL’ye, 2021 yılında ise 20 milyar 249 milyar TL’ye ulaştı.
Yine 2008 yılında 20 milyon TL olan dolaylı AR-GE desteği 2015 yılında 1 milyar 650 milyon TL’ye 2021 yılında ise 13 milyar 416 milyon TL’ye ulaştı.
Buna karşın, merkezi yönetim bütçesinden AR-GE için yapılan harcamaların GSYH içindeki payı 2008 yılında yüzde 0,27 iken 2015 yılında yüzde 0,34 seviyesine çıkmasına karşın 2021 yılında yüzde 0,28’e düştü.
(Grafik: TÜİK)
News
