Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), “yabancı para yükümlülükler için Türk Lirası cinsinden menkul kıymet tesisi”nde kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisine ilişkin geçici uygulama getirdi.
Konuya ilişkin düzenleme Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu kapsamda, “Yabancı Para Yükümlülükler İçin Türk Lirası Cinsinden Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğ’”n adı “Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğ” olarak değiştirildi ve bu çerçevede bazı düzenlemelere gidildi.
TCMB’den yapılan açıklamada, “bankaların ve diğer mali kuruluşların bilanço içi veya bilanço dışı uygun görülen kalemlerini esas alan zorunlu karşılık ve umumi disponibilite uygulamaları”nın TCMB’nin temel görev ve yetkileri arasında olduğu belirtildi. Açıklamada, şunlara yer verildi:
“Merkez Bankası finansal istikrarın desteklenmesi ve parasal aktarım mekanizmasının güçlendirilmesi amacıyla hem varlık hem de yükümlülük kalemleri üzerinden zorunlu karşılık ve menkul kıymet tesisi uygulamaları ile makro ihtiyati araç setini güçlendirmektedir.
Para Politikası Kurulu 26 Mayıs 2022 tarihli duyurusunda değerlendirme süreçleri tamamlanan teminat ve likidite adımlarının devreye alınacağını kamuoyu ile paylaşmıştır.
Bu kapsamda 10 Haziran 2022 tarihinde yayımlanan 2022/20 sayılı Tebliğ ile yabancı para mevduat/katılım fonu yükümlülükleri üzerinden Türk lirası cinsinden menkul kıymet tesisi uygulaması başlatılmıştır. Bu düzenleme kapsamında bankalar, Türk lirası mevduat/katılma hesaplarına dönüşüm hedeflerine göre belirlenen oranlarda menkul kıymet tesis etmektedir. İlk tesis 29 Temmuz 2022 tarihinde gerçekleşmiştir.
Kredilerdeki büyüme
Para Politikası Kurulu 18 Ağustos 2022 tarihli duyurusunda kredilerin büyüme hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına uygun şekilde iktisadi faaliyet ile buluşmasının yakından takip edildiğini, son dönemde belirgin şekilde açılan politika-kredi faizi makasının parasal aktarımın etkinliğini azalttığını belirtmiştir.
Bu çerçevede Kurul, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini desteklemek üzere, makroihtiyati politika setinin daha da güçlendirileceğini, değerlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite politika adımlarının da kullanılmaya devam edileceğini kamuoyu ile paylaşmıştır.
Zorunlu karşılığa tabi krediler
Yapılan değerlendirmeler neticesinde, 23 Nisan 2022 tarihli duyuruda belirtilen zorunlu karşılığa tabi krediler için:
a) Yüzde 20 düzeyinde uygulanan zorunlu karşılık tesisinin, uygulamanın etkinliğinin arttırılması amacıyla bankalar için yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisi ile ikâme edilmesi,
b) 30 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 29 Temmuz 2022 tarihine göre yüzde 10 kredi büyüme oranını aşan kredi tutarı kadar menkul kıymetin bir yıl boyunca tesis edilmesi,
c) Hariç tutulan kredi türlerinin harcama mukabili kullandırılmaması halinde menkul kıymet tesisine tabi olması kararlaştırılmıştır.
‘Menkul kıymet tesisi’
Ayrıca,
d) Tebliğ yayımı tarihinden itibaren 2022 yıl sonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde Merkez Bankası tarafından yayımlanan yıllık bileşik referans oranın
-1,4 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi tutarının yüzde 20’si
-1,8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi tutarının yüzde 90’ı nispetinde menkul kıymet tesis edilmesine karar verilmiştir.
Yukarıdaki kararlara ilişkin teknik detaylar ilgili düzenlemelerde yer alacaktır.”
Zorunlu karşılık düzenlemesi
Resmi Gazete’de yer alan bir başka düzenlemeyle de zorunlu karşılığa tabi varlıklar için zorunlu karşılık oranı bankalar için sıfıra indirildi.
Bu kapsamdaki ilgili tebliğde yapılan değişiklikle “Zorunlu karşılığa tabi varlıklar için zorunlu karşılık oranı bankalar için yüzde 0, finansman şirketleri için yüzde 20 olarak uygulanır” hükmü getirildi. Düzenleme 16/9/2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
Bu konudaki daha önceki düzenleme “zorunlu karşılığa tabi varlıklar için zorunlu karşılık oranı yüzde 20 olarak uygulanır” şeklindeydi. Düzenleme, 10 Haziran 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 24 Haziran 2022 tarihinde yürürlüğe girmişti.
News
