Atatürk’ün beraberindeki 18 kişiyle 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla birlikte Milli Mücadele’nin meşalesi yakılmış, birkaç yıl içinde çağdaş Türkiye Cumhuriyeti doğmuştu.
Atatürk’ün Türk gençliğine armağan ettiği bu önemli gün 20 Mayıs 1938 tarihli kanunla beraber Gençlik ve Spor Bayramı olarak kutlanmaya başlandı.
1918 yılında yeniden görevlendirildiği Suriye cephesinde 7’nci Ordu Komutanı olarak görev yapan Mustafa Kemal Atatürk, Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İstanbul’a döndü.
Atatürk, bandırma vapuruyla 19 Mayıs 1919’da Samsun’a doğru yola çıktı. 18 askerle birlikte Karadeniz’i geçen Mustafa Kemal Atatürk, ayak bastığı Samsun’da milli mücadelenin fitilini ateşledi. İşgal kuvvetlerine karşı yürütülecek direniş için hazırlıklar yapan Mustafa Kemal, bir hafta sonra Havza’ya geçti.
İstanbul’a dönmesi yönündeki emirleri dinlemeyen Mustafa Kemal, 12 Haziran’da Amasya’ya geçti. Mustafa Kemal, 22 Haziran’da Amasya Genelgesi’ni yayımladı.
Osmanlı Hükümeti’nin verdiği görevden ve askerlikten istifa ederek, 23 Temmuz 1919’da Erzurum’da, 4 Eylül 1919’da Sivas’ta toplanan kongrelerin başkanlığını yaptı.
Bu kongrelerde, “Düşman işgaline karşı milletin vatanı savunacağı, bu amaçla geçici bir hükümetin kurulacağı ve bir milli meclisin toplanacağı, manda ve himayenin kabul edilmeyeceği” kararları açıklandı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, onun çabalarıyla 23 Nisan 1920’de Ankara’da tarihi görevine başladı. Mustafa Kemal, Meclis ve Hükümet Başkanı seçildi.
Osmanlı Hükümeti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Sevr Antlaşması’nı Türk milletinin kabul etmediğini dünyaya duyurdu.
İtilaf Devletleri’nin yardımıyla İzmir’i işgal eden Yunan kuvvetlerinin ilerlemesi 1921’de, Birinci ve İkinci İnönü savaşlarıyla durduruldu.